سلام توي اين مطلب ميخوام براتون از صنايع دستي و اين كه چه نوع هايي دارد يا تاريخچه آن چيست صحبت كنم . حتما اگر قصئ خريد صنايع دستي مانند تابلو ورق طلا زيبا را داريد در ادامه همراه ما باشيد. خيلي از شما ها با هنر هاي سفالگري ، گليم بافي يا حتي معرق كاري آشنا هستيد ولي در هرصورت من ميخوام توي اين مطلب به صورت كامل و جامع صحبت كنم و اميدوارم كه اين مطلب براتون مفيد واقع بشه و به دردتون بخوره، لطفا در ادامه همراه ما باشيد.
پيدايش صنايع دستي
حدود 8000 سال قبل كه به عصر «نوسنگي» معروف است، مردمي در ناحيه وسيعي در آسياي جنوب غربي زندگي مي كردند كه براي نخستين بار در گروه هاي كوچك جمع آمده، در يك مكان ساكن شدند و اولين دهكده ها را به وجود آوردند. آثار به دست آمده از دوران پارينه سنگي، ميان سنگي و نوسنگي، گواه بر فعاليت انسان در ساخت ابزار و وسايل سنگي است. ابزارهايي چون تيغه هاي دندانه دار و به شكلهاي مختلف هندسي در مكان هايي مانند بيستون و غارهاي هوتو و كمربند به دست آمده است. انساني كه ياد گرفته بود با كاشتن دانه هاي خوراكي مقدار بيشتري از آن را به دست آورد، ناگزير بود آن را در جايي ذخيره كند. او ظرف هايي را مي خواست كه در برابر گرما و رطوبت هوا مقاوم باشند و غلات، در آن فاسد نشوند. از اين رو انسان دوران نوسنگي با تقليد از همان شكل هاي طبيعي و با تركيب آب و خاك، اولين ظرفهاي سفالي را ساخت.
صنايع دستي
هنرهاي سنتي، مجموعه هنرهاي،اصيل ،بومي و مردمي هر كشور است كه ريشه هاي عميق و استوار در اعتقادات ، آداب ، عادات، رسوم و در مجموع فرهنگ معنوي جامعه دارد. هنرهاي سنتي ايران تيمي از هنرهاي پر پيشينه كشورمان مانند صنايع دستي ، خط و خوشنويسي ، معماري سنتي ، موسيقي سنتي ، نمايش هاي سنتي ، لباسهاي سنتي ، و غيره را شامل مي شود كه هريك براي خود جايگاه خاص و ويژه اي داشته و دارد و در طول تاريخ با تحولات و فراز و فرودهاي زيادي روبرو بوده . بدون شك صنايع دستي شاخص ترين هنر سنتي ايران است ولي هر يك از ديگر هنرهاي سنتي نيز به سهمي كه دارند داراي ارزش و اعتبار خاص و ويژه اي بوده كه اطلاع و آگاهي از دقايق و ظرايف آن براي همه و به ويژه پويندگان راه هنر و فرهنگ كشورمان ضروري است.
طبقه بندي صنايع دستي
1- بافته هاي داري: محصولاتي كه به كمك دارهاي افقي يا عمودي مستقر در زمين در زمان بافت، توليد مي شود، بافته هاي داري محسوب مي گردند مثل قالي، گليم، زيلو و نظاير آن.كه بسيار طرفدار دارند .
2- دستبافي : فراورده هايي كه به كمك دستگاه هاي ساده و سنتي بافندگي توليد مي شود، دستبافي محسوب مي شود ، مانند جاجيم، زري،ترمه، شال و …
3- بافتني : انواع محصولاتي كه با ميل، قلاب و مانند آن و با الياف طبيعي توليد مي شود، جزء بافتني ها به حساب مي آيد مانند دستكش، جوراب، كلاه، شال گردن و …
4- روكاري : كليه ي مصنوعاتي كه از طريق دوختن نقوش سنتي بر روي پارچه هاي بدون نقش و يا كشيدن قسمتي از نخ هاي تار و پود به وجود مي آيد، در گروه (رودوزي) و يا (روكاري) جاي دارد . مانند سوزن دوزي ، قلاب دوزي،مليله دوزي،خوس دوزي،گلابتون دوزي،پته دوزي و غيره
5- چاپ هاي سنتي: تمام پارچه هايي كه با قلم مو، مهر و مانند آن رنگ آميزي شده و نقش مي پذيرد جزء چاپ هاي سنتي به حساب مي آيد مانند چاپ قلمكار و چاپ كلاقه اي .
6- نمدمالي: انواع محصولاتي كه بر اثر درگيري و متراكم نمودن پشم و كرك در شرايط فني مناسب از طريق ورز دادن تهيه مي شوند، جزو دسته نمد مالي مي باشند. مانند كلاه نمدي، پالتوي نمدي، نمد زيرانداز و نمد پادري.
7- سفالگري و سراميك سازي :به محصولاتي كه با استفاده از گل رس و همچنين گل حاصل شده از سنگ كوارتز و خاك كائولن، به كمك دست و چرخ سفالگري ساخته و سپس پخته مي شود، سفال و سراميك اطلاق مي شود.
8- شيشه گري:محصولاتي را كه از طريق شكل دادن مواد معدني ذوب شده مانند سيليس و خرده شيشه كه با تركيبي از اين دورو با استفاده از روش دميدن توسط لوله ي مخصوص و با به كار گرفتن ابزار دستي شامل انبر، قيچي و غيره حاصل مي شود، شيشه دست ساز مينامند كه شامل مراحل تكميلي و تزئيني، مانند نقاشي و تراش هم مي گردد.
9- پوست و چرم: محصولاتي كه با استفاده از پوست و چرم دباغي شده به شيوه سنتي توليد مي شوند، نظير پوستين، كلاه پوستي ، چاروق، محصولات تكميلي چرمي جزء اين گروه هستند.
10- ساخت محصولات فلزي و آلياژ: فراورده هايي كه به شيوه سنتي و با استفاده از ابزار دستي و انواع فلزات (مس، نقره، طلا و آهن) و انواع آلياژها (برنج و ورشو) توليد مي شود مانند انواع ظروف خانگي، چاقو، قند شكن، قلمتراش، قفل و ... جزء اين گروه مي هستند.
11- قلمزني، مشبك كاري، حكاكي روي فلزات و آلياژها:هنر صنعتي است كه طي آن طرح ها ونقش هاي سنتي با استفاده از قلم، چكش و ساير ابزار دستي بر روي اشياء ساخته شده از فلز با آلياژ شكل مي گيرند.
12- سنگتراشي ، حكاكي روي سنگ و معرق سنگ: شامل محصولاتي مي شود كه مواد اوليه اصلي آن را انواع سنگ ها مانند فيروزه، مرمر، يشم، سنگ سياه، سنگ سفيد و غيره تشكيل مي دهد و به كمك ابزار و وسايل مختلف تراشيده يا حكاكي مي شود مانند انواع ظروف، پايه ي چراغ، قاب عكس، انواع نگين و غيره
13- خراطي چوب : خراطي، شيوه اي از توليد محصولات چوبي است كه طي آن و توسط ابزار و وسايل مختلف و به طور زياد با دستگاه خراطي، اشيائي مانند انواع قليان، گهواره، پايه آباژور و ظروف مختلف ساخته و پرداخته مي شود.
14- ريزه كاري و نازك كاري چوب : روشي از ساخت فراورده هاي چوبي است كه طي آن با وسايل نجاري مانند اره، رنده، سوهان، مغار و غيره قطعات كوچك چوبي آماده شده به صورت روكش روي بدنه ي چوبي چسبانده و تحت فشار شكل گرفته اند و از اين شكل انواع شكلات خوري، زير سيگاري، قاب عكس و مانند آن توليد و پخش مي شود.
15-منبت كاري : شيوه اي ديگر از توليد محصولات چوبي است كه طي آن طرح ها و نقش هاي سنتي با استفاده از قلم، چكش، مغار و بقيه ابزار نجاري بر روي چوب هاي مرغوب و بادوام شكل مي پذيرد.
16- حصير بافي : منظور از حصيربافي كه بامبو بافي، مروار بافي، تِركه بافي، چم بافي، سبد بافي و چيغ بافي را نيز شامل مي شود، همان بافت رشته هاي به وجود آمده از الياف سلولزي به كمك دست و ابزار ساده دستي است كه طي آن محصولات مختلفي مانند زيرانداز، سفره ي حصيري، انواع سبد، انواع ظروف و غيره توليد و پخش مي شود .
17- خاتم كاري : روشي از توليد فراورده هاي چوبي است كه با استفاده از روكش به وجود آمده از از به هم چسباندن قطعات كوچك فلزات، استخوان و انواع چوب در اشكال و طرح هاي سنتي و به كمك ابزار و وسايل مختلف ، فراورده هايي مانند انواع قاب عكس، جاسيگاري، شكلات خوري، ميز، صندلي و غيره ساخته مي شود.
18-معرق كاري : كشيدن طرح ها و نقش هاي سنتي بر روي زمينه ي چوبي يا سراميك و خالي كردن داخل خطوط طرح ها و پركردن فضاي خالي شده با قطعات آماده شده ي چوبي، سراميك، فلزي، صدفي و سنگي را معرق كاري مي گويند.
19-كاشي گري : صنعتي است با سابقه كه طي آن انواع كاشي ها با استفاده از طرح ها و نقش هاي سنتي براي استفاده در ابنيه ي مذهبي و تاريخي از طريق قالب گيري گل رس و پختن آن در كوره ساخته مي شود.
20- مليله كاري : منظور ساخت اشياء مختلف مانند سرويس چاي خوري ، تنگ و همچنين برخي از زينت آلات با استفاده از مفتول هاي نقره، طلا و مس و به كمك ابزار و وسايل ساده فلز كاري مانند حديده، انبر، قيچي ، كوره مخصوص و غيره مي باشد.
تفاوت صنايع دستي با صنايع امروزي
فرق صنايع دستي با انواع محصولات امروزي بيشمار است، اين هنرهاي دستي نه تنها از لحاظ پروسه توليدي با محصولات ديگر متفاوت هستند، بلكه نگاه متفاوت را به مشتاقان اين هنر القا مي كنند.اما وجه تمايز اين صنايع با محصولات امروز در پروسه توليد خلاصه نميشود و امور ديگري همچون فرهنگ خصوصي آن هنر و شكل تفكر و قدمت فرهنگي آن منطقه كه در آن اين هنرهاي دستي توليد شده نيز را بازتاب مي كند به شكلي كه ، هنر صنايع دستي را نه به عنوان يك كالا، بلكه به عنوان يك تبادل ارزش ملي و فرهنگي مي نامند.
محققان و نويسندگان بزرگي مانند تايلر در قرن هاي ۱۷ و ۱۸ ميلادي، هنر را تلفيقي از پيچيدگي هاي سنت و فرهنگ يك جامعه معرفي مي كند، با اين احتساب كه ايران با دارا بودن فرهنگي غني و تاريخي بسيار عميق يكي از پيشروان رواج اين صنعت از قرن هاي گذشته تا به امروز بوده است، به طوري كه هنر صنايع دستي در ۳۰۰۰ گونه مختلف هنري در كشور به ثبت رسيده است.
براي بازديد از فروشگاه عرضه كننده صنايع دستي توليد شده با ورق طلا حتما سري به فروشگاه زرين هنر ايران بزنيد.